Ζέρβας

I

Επώνυμο οικογένειας αγωνιστών του 1821, από το Σούλι.

1. Αθανάσιος. Οπλαρχηγός, ο οποίος πολέμησε στο πλευρό του Μάρκου Μπότσαρη και το 1824 πήρε τον βαθμό του χιλίαρχου. Πολέμησε στην άμυνα του Μεσολογγίου το 1825, όπου και τραυματίστηκε κατά την έφοδο της 9ης Σεπτεμβρίου. Τον Ιανουάριο του 1826 στάλθηκε στην Ύδρα για να ζητήσει τον εφοδιασμό της φρουράς του Μεσολογγίου με τρόφιμα. Τον Μάρτιο επέστρεψε στην πόλη, όπου σκοτώθηκε κατά την ηρωική Έξοδο.

2. Βασίλειος. Διακρίθηκε για τους αγώνες του εναντίον των Τούρκων και του Αλή πασά, με τους οποίους υπέγραφε συνθήκες προκειμένου να κερδίσει χρόνο. Με τον Ζυγούρη Τζαβέλα κατέλαβε την οχυρή θέση Γλυκύ.

3. Γεώργιος. Το 1820 γύρισε μαζί με άλλους Σουλιώτες από τα Επτάνησα στην Ήπειρο και αγωνίστηκε εναντίον των Τούρκων. Επειδή απέτυχε στην προσπάθειά του να ελευθερώσει το Σούλι, τον Μάρτιο του 1821, υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τον Αλή πασά, με την οποία το Σούλι παραχωρήθηκε στους Σουλιώτες με την προϋπόθεση ότι θα αναλάμβαναν την υποχρέωση να τον βοηθήσουν. Αργότερα, πήρε μέρος στην Επανάσταση πολεμώντας στο Μεσολόγγι κατά την τελευταία πολιορκία του, όπου και διακρίθηκε. Τιμήθηκε με τον βαθμό του υποστρατήγου.

4. Διαμαντής. Οπλαρχηγός. Το 1820 επέστρεψε στην Ήπειρο από τα Επτάνησα, επικεφαλής στρατιωτικού σώματος 250 ανδρών με σκοπό να αγωνιστεί για την απελευθέρωση του Σουλίου. Μετά την αποτυχία της προσπάθειάς του κατέβηκε στην Ελλάδα, όπου πήρε μέρος σε διάφορες επιχειρήσεις της Επανάστασης και διακρίθηκε στην τελευταία πολιορκία του Μεσολογγίου.

5. Κωνσταντίνος. Επικεφαλής στρατιωτικού του σώματος, πήρε μέρος σχεδόν σε όλες τις επιχειρήσεις του Αγώνα από την αρχή έως το τέλος του.

6. Νικόλαος. Αδελφός του Διαμαντή (βλ. 4.). Ήταν μικρόσωμος αλλά είχε τόσο μεγάλη δύναμη ώστε να πραγματοποιεί απαράμιλλα κατορθώματα. Μόλις ξέσπασε η Επανάσταση, παρά τη νεαρή ηλικία του, επικεφαλής στρατιωτικού σώματος διέπρεψε σε πολλές εκστρατείες και διακρίθηκε στην άμυνα και στην Έξοδο του Μεσολογγίου. Στη μάχη του Αναλάτου ήταν ο μόνος από τους αρχηγούς που διατήρησε έως το τέλος την ψυχραιμία του και με εξαιρετική ρώμη κατόρθωσε να διασώσει τα κατάλοιπα της φάλαγγας που διοικούσε. Το 1828 συνετέλεσε στην ανάκτηση της δυτικής Ελλάδας. Μετά την έξωση του Όθωνα, διετέλεσε πληρεξούσιος στη Β’ Εθνοσυνέλευση του 1862.

7. Τζήμας ή Τσήμας. Οπλαρχηγός. Ο Αλή πασάς προσπάθησε ανεπιτυχώς να τον δωροδοκήσει προκειμένου να τον βοηθήσει στην κατάληψη του Σουλίου. Ο Τζήμας απάντησε περιφρονητικά στις προτάσεις του με επιστολή. Μετά την άλωση της πατρίδας του πήγε στα Επτάνησα.

8. Τούσιας. Το 1820 επέστρεψε στο Σούλι από τα Επτάνησα και μετά την τελική υποδούλωση της ιδιαίτερης πατρίδας του, κατέβηκε στη Στερεά Ελλάδα, επικεφαλής δικού του στρατιωτικού σώματος και πήρε μέρος στον Αγώνα. Διακρίθηκε για τον ηρωισμό του.

9. Χρήστος. Αδελφός του Νικόλαου και του Διαμαντή. Το 1825 διορίστηκε χιλίαρχος και πολέμησε το 1828 για την ανάκτηση της δυτικής Ελλάδας. Κατά τη βασιλεία του Όθωνα πήρε μέρος στη στάση του Αγρινίου κατά του βασιλιά (1836) και σκοτώθηκε σε σύγκρουση με τα κυβερνητικά στρατεύματα.

II

Επώνυμο διαφόρων αγωνιστών του 1821.

1. Αναγνώστης. Καταγόταν από το Κρανίδι. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Διετέλεσε οπλαρχηγός στο Ναύπλιο, κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης. Λεγόταν και Λογοθέτης. Διακρίθηκε για τους αγώνες του εναντίον του Δράμαλη και των Αιγυπτίων.

2. Γεώργιος. Καταγόταν από τη Γορτυνία και η οικογένειά του ανήκε στη γενιά των Koλοκοτρωναίων. Υιοθέτησε το επώνυμο Ζ. για να αποφύγει τις διώξεις. Πολέμησε στο Βαλτέτσι, στην Τρίπολη, στην Πάτρα και εναντίον των Αιγυπτίων.

3. Δημήτριος. Καταγόταν από τη Ζάβιτσα της Ακαρνανίας. Πήρε μέρος σε όλες τις μάχες της δυτικής Στερεάς. Διετέλεσε πολιτάρχης των φρουρίων Μεθώνης και Κορώνης της Μεσσηνίας.

4. Κωνσταντίνος. Αδελφός του Αναγνώστη (βλ. 1.), υπασπιστής του θείου του, Αρσένη Κρέστα, τον οποίο διαδέχτηκε στην αρχηγία του σώματος.

5. Κωνσταντίνος. Οπλαρχηγός από την Εύβοια. Πολέμησε με τον Νικόλαο Κριεζώτη. Το 1830 απέκτησε τον βαθμό του χιλίαρχου.

6. Νικόλαος. Γόνος πλούσιας οικογένειας της Ηλείας. Αγωνίστηκε κυρίως στην Αχαΐα και ανήκε στη σωματοφυλακή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

7. Σπύρος. Αδελφός του Νικολάου (βλ. 5.). Συμμετείχε με το πλοίο του στην εκστρατεία της Χίου. Διετέλεσε αρχηγός της σωματοφυλακής του Κολοκοτρώνη. Πολέμησε επίσης στην πολιορκία της Τρίπολης και, στα χρόνια του Καποδίστρια, στις μάχες για την απελευθέρωση της δυτικής Ελλάδας.